نکات بهداشتی برای شناگران در استخرهای عمومی
مراکز کنترل و پیشگیری بیماریهای آمریکا توصیه می کند که برای رفتن به استخر، دریاچه و یا دریاها حتما حوله و کرم ضدآفتاب به همراه داشته باشید و نسبت به این امر که با چند تن دیگر در آب مشترک شنا می‌کنید هوشیار و گوش به زنگ باشید. کارشناسان این مراکز اعلام کردند که استخرهای عمومی در ایالات متحده با افزایش تعداد مبتلایان به بیماریهای آبهای تفریح‌گاهها روبرو هستند که دلیل آن وجود میکروارگانیسم‌ها در این آبهاست. این روند نگران‌کننده است چرا که این ارگانیسم‌ها می‌تواند باعث بروز بیماریهای جدی و حتی موجب مرگ افراد شوند. از آنجا که تعداد افراد مراجعه‌کننده به این استخرها و تفریح‌گاههای آبی عمومی در آمریکا روبه افزایش است، این مراکز مردم را به توجه بیشتر به بهداشت آبی که در آن شنا می‌کنند، توصیه می‌نمایند. به گفته یک اپیدمیولوژیست آمریکایی، شنا کردن ورزش مهمی است که باید برای بهره‌مندی از مزایای آن ادامه پیدا کند، اما حقیقت این است که بسیاری از کشورها به بهداشت این تفریح‌گاهها توجه نمی‌کنند. به گفته این کارشناس اعتماد به این کلر می‌تواند تمام آلودگی‌های خطرزای این آبها را از بین ببرد یک تصور غلط است و به علاوه حتی اگر این قبیل امور رعایت شود باز نمی‌توان از عدم وجود فضولات و پس مانده‌های انسانی در این آبها اطمینان حاصل کرد. تمام میکروارگانیسم‌های بیماریزا از قبیل باکتریها، ویروس‌ها، تک یافته‌ای‌ها و کرم‌ها در پس مانده‌های انسانی وجود دارند که به راحتی از طریق این آبهای عمومی منتقل می‌شوند. از مهمترین دستورالعمل‌های بهداشتی که در این زمینه ارایه شده، می‌توان به نکات زیر اشاره کرد: 1- اگر به بیماری اسهال مبتلا هستید از رفتن به داخل آب خودداری کنید. توجه به این امر به ویژه برای کودکانی که هنوز پوشک می‌شوند مهم است، چرا که ممکن است در صورت وارد شدن به داخل آب، محیط را آلوده کرده و دیگران را بیمار کنند. 2- آب استخر را به هیچ وجه وارد دهان نکنید. 3- بهداشت خود را به دقت رعایت کنید. پیش از شنا حتما دوش بگیرید و دست‌های خود را پس از اجابت مزاج بشویید. آلودگی‌های پوست بدن شما به راحتی در آب منتقل می‌شود. 4- حتما کودکان خردسال خود را در فواصل زمانی کوتاه حمام کرده و پوشک آنها را عوض کنید. اگر منتظر بمانید تا خود آنها اعلام نیاز کنند، حتما دیر شده است. 5- پوشک کودکان را در کنار استخر عوض نکنید و حتما به سرویس بهداشتی مراجعه کنید، چرا که آلودگی از روی سطح و اجسام قابل انتقال است. 6- کودکان را قبل از وارد شدن به آب با آب و صابون تمیز بشویید. همچنین کارشناسان آژانس حفاظت محیط زیست آمریکا در مورد شنا کردن در آبهای آزاد مانند دریاچه و دریاها رعایت نکاتی را ضروری می‌دانند که در ذیل مطرح شده است. 1- از شنا کردن بلافاصله پس از بارش باران در آبهای آزاد خودداری کنید. باران عمدتا آلودگی‌ها را شسته و به نزدیکی زمین‌های اطراف دریاچه‌ها، رودخانه‌ها، دریاها و نهرها می‌آورد. 2- مراقب وجود لوله‌های پوسیده در کنار دریا باشید و هرگز در نزدیکی آنها شنا نکنید چرا که آبی که از این لوله‌ها خارج می‌شود حاوی آلودگی‌های بسیاری است. 3- از شناکردن در آبهای حاوی زباله، مواد چربی و سایر پس مانده‌های جامد خودداری کنید، این آبها حاوی میکروارگانیسم‌های بیماریزا هستند. همچنین محققین عنوان می کنند که آب استخرها می تواند موجب آلرژی یا تشدید بیماری آسم می شود . در واقع ، موادی که برای تصفیه و میکروب زدایی آب استخرها استفاده می شود، مشخصاً کلر، باعث ایجاد برخی آلرژی ها می شود. نکته مهم این است که میزان مصرف کلر از نظر بهداشتی ، استاندارد مشخصی دارد. اما مصرف کم آن باعث ازدیاد میکرب ها وقارچ ها می شود و از سوی دیگر، مصرف زیاد آن آلرژی زا و تشدید کننده بیماری است. این آلرژیها، علائم چشمی به صورت قرمزی ، خارش ، ریزش اشک و تحریک و سوزش چشم ویا علائم بینی مثل عطسه ، آبریزش ، خارش و گرفتگی بینی ایجاد می کنند. دربیماران مبتلا به آسم نیز علائمی چون سرفه ، خس خس وتنگی نفس دیده می شود. این علائم ، زمانی که فرد درآب است یاحتی ساعت ها بعد ازتماس با آب ، می تواند بروز کند یا تشدید شود. برذای جلوگیری از این مشکل به نکات زیر توجه کنید : اگر شدت حساسیت افراد نسبت به آب استخر کم باشد ، به طوری که به سرعت نیز برطرف شود وبیمار را خیلی آزار ندهد ، موضوع مهمی نیست. اما اگر این حساسیت زیاد باشد ما توصیه می کنیم افراد داروهای پیشگیرانه ، مصرف کنند. برای مثال، قبل از رفتن به استخر می توانند از اسپری مخصوص استفاده کنند. درمواردی نیز که علائم حساسیت خیلی شدید است و به سادگی بر طرف نمی شود، در واقع توصیه می کنیم که اصلاً از استخر استفاده نشود. بیماری های پوستی آفتاب به مقدار خیلی کم، برای چند دقیقه به اندازه ای که منجر به قرمزی پوست نشود، مفید است. بنابر این ، توصیه ما این است که در هنگام آب تنی خودتان را از آفتاب دور نگه دارید. چون درطول روز به اندازه کافی از آفتاب برخور داریم. تغییر رنگ وشکنندگی مو بهداشت شنا کردن عوامل عفونت های ذیل در استخری با مراقبت ضعیف ممکن است وجود داشته باشد. - عفونت های ویروسی و قارچی، مثل عارضه خارش پای شناگران که یک بیماری قارچی پوست است. - عفونت چشم، گوش، گلو و بینی - عفونت های بخش فوقانی تنفس - عفونت های روده ای آنچه شناگران در استخر باید به آن توجه کنند : - قبل از ورود به استخر پای خود را در داخل حوضچه کلر قرار دهید. - به همه کسانی که به استخر می روند توصیه می شود پیش از ورود به استخر مثانه خود را تخلیه کنند. - از تف کردن، مضمضه کردن آب، شستن و خارج کردن ترشحات بینی و… خودداری کنید. - هنگام شنا کردن خلط گلوی خود را به آب استخر وارد نکنید. ترجیحاً هنگام ابتلاء به بیماری توأم با خلط عفونی، به شنا نپردازید. - اگر بیماری پوستی از قبیل بیماریهای قارچی قابل سرایت دارید به هیچ عنوان به استخر عمومی مراجعه نکنید. - بعد از استخر نیز بدن خود را شستو دهید. آنچه متصدیان استخر باید توجه کنند : - آب استخر را جهت وجود باکتریهای کلی فرم و پسودوموناس کنترل کنید، این دو می توانند شاخصهای مناسبی جهت سنجش میزان کارایی سیستم های ضدعفونی کننده و بهداشت آب باشند. ایمنی شناگران از شنا کردن در دریا هنگامی که شرایط طوفانی وجود دارد پرهیز کنید. شاخصهای بهداشتی کیفیت آب استخرهای شنا کاربرد مازاد بر نیاز آلوم و عدم تنظیم PH و مواجه شدن با سطوح حفاظت نشده بدن، سبب التهاب، تحریک، خارش و عفونت می‌شود. انقباض پوست در هنگام غوطه‌ور شدن در آب، ورود مستقیم آب آلوده را به داخل بینی و چشم میسر می‌سازد. 26 مورد شیوع بیماری با ابتلا 1363 نفر، بر اثر استفاده از آبهای مراکز تفریحی و شنا از سال 1988 به مراکز کنترل بیماریها در آمریکا گزارش شده است. عامل بیماری‌زائی در استخرهای آب گرم، سودوموناس و لژیونلا در دریاچه عامل بیماری shigella sonnei و Norwalk virus و اختلالات معدی روده‌ای حاد و برخی دیگر از لپتوسپیراوژیاردیا، نام برده شده است. ناراحت‌های چشم، گوش، بینی و گلو، اختلالات معدی ـ روده‌ای و تحریکات پوستی از شایع‌ترین عوارض و مشکلات ناشی از استخرهای غیربهداشتی است. براساس داده‌های محدود، شنا در آب دریاچه‌ای که میانگین میزان کلی فرم آن 2300 در 100 میلی‌لیتر آب باشد، از نظر آماری، افزایش وقوع بیماری را موجب می‌شود. شنا در آب رودخانه که تراکم میانه کلی فرم (density median coliform) آن2700 در میلی‌لیتر است، موجب افزایش معنی‌دار آماری بیماریهای روده‌ای می‌شود و چنانچه شناگران در سنین 5 تا 19 سال باشند، موارد وقوع بیماری بیشتر است. افرادی که در دریائی با معیار و ضوابط بهداشتی غیرقابل پذیرش، شنا می‌کنند، نسبت به افرادی که از دریای نسبتاً غیرآلوده استفاده می‌کنند، بیشتر دچار اختلالات گوارشی می‌گردند. مطالعات گسترده نشان داده است که علائم بیماریهای دستگاه تنفسی و گوارشی در بین شناگران بیشتر از غیرشناگران می‌باشد. چگالی میانگین هندسی محتمل‌ترین تعداد کلی فرم معادل 1213 در مورد ساحل آب دریا به زحمت قابل پذیرش و 2/43 در مورد ساحل نسبتاً غیرآلوده در 100 میلی‌لیتر ذکر شده و تعداد کلی فرم وابسته به آنها به ترتیب 565 و 4/28 گزارش شده است. از طرف دیگر، شنا در آبهای دریا که حاوی تعداد 10 عدد آنتروکوک (فیکال استرپتوکوکسی) در 100 میلی‌لیتر باشد، شناگران را با خطر اختلالات معده‌ای، روده‌ای مواجه می‌کند. عده‌ای از محققان، وابستگی تنگاتنگی را بین بیماری اسهال و شنا در آب رودخانه که میانگین فیکال کلی فرم آن 17،500 عدد در 100 میلی‌لیتر باشد، گزارش نموده‌اند. این نتیجه، از بررسی وضعت شش شناگر که در آب رودخانه شیگلاسونه‌ئی شنا کرده‌اند، حاصل شده است. تحقیقات انجام شده در خصوص شنا در آب شور دریا، حاکی از آن است که آب شور، وقوع بیماری را افزایش نمی‌دهد. میکروارگانیسم‌هائی که به‌عنوان شاخص احتمالی برای کیفیت آب شنا پیشنهاد شده، عبارت است از کلی فرم، فیکال کلی فرم، فیکال استرپتوکوکسی و سودوموناس آئروژینوزا، کلسترودیوم پرفرنژنس که به گونه‌ای با مدفوع انسانی مرتبط هستند. کلستردیوم پرفرنژنس، شیگلاها و سالمونلاها در مطالعات اختصاصی، برای پی بردن به کیفیت آب از لحاظ بهداشتی جهت شنا در سواحل دریا مورد استفاده قرار گرفته است ولی باید توجه داشت که فیکال استرپتوکوکسی و کلستریدیوم پرفرنژنس بهترین شاخص قلمداد می‌شود. استاندارد کلی فرم، بیشترین عامل بهداشت عمومی در خصوص قضاوت روی کیفیت بهداشتی آبهای تفریحی محسوب می‌شود. عده‌ای از محققان، وقوع موارد لپتوسپیروزیس را در نزد افرادی که در آب آلوده به فاضلاب خانگی، فضولات حیوانی وحشی، گله گاو، گوسفند، موش آبی و… به شنا پرداخته‌اند، گزارش نموده و بر عدم استفاده از چنین آب‌هائی برای شنا تأکید کرده‌اند. مطالعه پژوهشگران نشان داد که هفت کودک مبتلا به لپتوسپیروز، بر اثر شنا در آبهای نهری که وسط یک چراگاه و مرتع عبور می‌کرده است به این بیماری مبتلا شده‌اند و نزدیک ده مورد شیوع لپتوسپیروز، بر اثر شنا در آبهای نهری که وسط یک چراگاه و مرتع عبور می‌کرده است به این بیماری مبتلا شده‌اند و نزدیک ده مورد شیوع لپتوسپیروز در گذشته، بر اثر شنا در آبهای طبیعی در آمریکا گزارش شده است. بیماری نادری که با نام اختصاری (meningoencephalits pimary amebic) معروف و غالباً برای انسان کشنده است، در اثر شنا یا استحمام و یا شیرجه رفتن با سر به داخل آب شیرین و لب شور آلوده، ممکن است ایجاد شود. استخرهای آب گرم و آبهای گرم معدنی و غیر سرپوشیده در بروز این بیماری نقش دارند. عامل بیماری، تک یاخته تاژک‌دار آزاد زی به‌نام هگ می‌باشد و گونه‌ای است که در خاک، سبزیجات در حال فساد و آب شیرین طبیعی یافت می‌شود. کیست نائگلریا (Naegleria cysts) به حالت معلق، در آب با حرارت 56 درجه سانتی‌گراد، قدرت حیاتی خود را حفظ می‌کند. در PH معادل 4/7 تا 8/78، Acanthamoeba که یک آمیب دیگر آزاد زی می‌باشد غالباً موجب عفونت تحت حاد مزمن شده و در مقایسه با PAM از شدت کمتری برخوردار است و ممکن است از طریق یک ضایعه پوستی وارد بدن انسان شود، لذا گردش دائمی آب، وجود صافی، وجود و کلر آزاد باقیمانده حداقل 3 میلی‌گرم در لیتر چنین استخرهائی توصیه شده است. در غیر این صورت باید برای جلوگیری از ورود فاضلاب، سیلاب و زه آبهای کشاورزی اقدام‌های لازم به‌عمل آید و هرگونه ترک و شکاف که می‌تواند محل مناسبی برای جایگزین شدن کیست آمیب و مانع از دسترسی کلر به آن باشد، بایستی ترمیم و از بین برده شوند. لازم به ذکر است که کیست نائگلریا در مدت 10 دقیقه به‌وسیله 4 میلی‌گرم در لیتر کلر آزاد در PH 2/7 تا 3/7 در حرارت 25 درجه سانتی‌گراد، به‌وسیله 2 میلی‌گرم در لیتر در زمان 20 دقیقه، غیرفعال می‌شود. در استخرهای شنا امکان انتقال مستقیم و یا غیرمستقیم عفونت‌های چشم، گوش، دستگاه تنفسی، پوست و سایر بیماریها از فرد شناگر به دیگر افراد وجود دارد به‌ویژه اگر آب، فاید یک گندزدای فعال نظیر کلر آزاد قابل استفاده باشد. داده‌ها و اطلاعات اندکی در خصوص بیماری اکتسابی از استخرهای شنا وجود دارد. عفونت‌های پوستی ناشی از Mycobacterum marinum منجر به پیدایش گرانولوما granuloma به‌دنبال شنا در استخرهای عمومی گزارش شده است. دیگر عفونت‌های باکتریائی، ویروسی مشتمل بر کونژنکتیویت و تب نیز به شنا در استخرهای عمومی که معیار و ضوابط بهداشتی در آنها به خوبی اعمال نمی‌شود، نسبت داده شده است. بیماری Giardia Iambia در اثر بلعیدن احتمالی آب استخری که به‌وسیله دفع مدفوع از کودک ناقل، آلوده شده بود، گزارش شده است (استخر، دارای صافی شنی تند بود که هر 6 ساعت یکبار تجدید می‌شده ولی فاقد کلر باقیمانده است) شیوع و همه‌گیری ژیاردیازیس در یک استخر شنای عمومی در سال 1985 در آتلانتا گزارش شده است. حادثه دیگر، آلوده شدن آب استخر شنا به مدفوع و شیوع cryptosporidiosis و ابتلا 44 نفر در 5 گروه مجزا می‌باشد. در آن نمونه، گرچه میزان کلر باقیمانده در آب حدود 2 میلی‌گرم در لیتر بوده، ولی یکی از صافی‌های دیاتومه‌ای از کار افتاده بوده است. تعمیر و بازسازی دستگاه صافی موجب گردید که شیوع بیماری مهار شده و تحت کنترل درآید. از آنجا که ائوسیست‌‌های کریپتوسپوریدیوم (cryptosporidium oocysts) در مقابل گندزدائی معمول که با کلر انجام می‌گیرد، از خود مقاومت نشان می‌دهند، لذا دستگاه صافی بایستی قادر به حذف ائوسیست، یعنی اندازه مؤثر آن 4 تا 6 میکرومتر باشد. آب استخرهای شنا نه تنها دریافت کننده مواد دفعی بدن نظیر موکوس بینی، بزاق، دهان، عرق می‌باشد، بلکه چنانچه رفتن به دستشوئی و عمل دوش گرفتن با آب گرم و صابون زدن در جایگاه ویژه در محوطه استخر و قبل از ورود به آب صورت نگیرد، آثار مواد دفعی مدفوعی، ادرار و پوست مرده و آلودگی‌های محل کار یا خیابان که بر روی پوست بدن نشسته‌اند، همچنین مایع‌های دستشوی بدن، روغن‌ها، کرم‌ها، و دیگر آلاینده‌ها نیز به آب وارد می‌شوند و بهداشت آب و سلامت شناگران را به مخاطره خواهند انداخت. به‌علاوه، استخرهای غیر سرپوشیده از گرد و خاک ناشی از وزش طوفان‌ها، گرده‌های گل گیاهان و دیگر آلودگی‌های هوا در امان نیستند و همه این موارد، بر ضرورت توجه ویژه به عملیات صافی، گندزدائی و راهبر مناسب و استفاده از توالت و بهره‌گیری از دوش آب گرم و صابون قبل از ورود به آب استخر، تأکید دارند و از لزوم حفظ سلامت افراد و رعایت وضع ظاهر بهداشتی و مطبوع حکایت دارند. کیفیت بهداشتی استخر شنا با برخی از آزمون‌های میکروبیولوزی، شیمیائی و فیزیکی معین و مشخص می‌شود. آزمون‌ها براساس شیوه شرح داده شده در کتاب روش‌های استاندارد به کمک نیروهای ارائه دهنده خدمات آزمایشگاه انجام می‌گیرد. ا نجمن بهداشت عمومی آمریکا و کمیته مشترک استخرهای شنا و شناگاه‌های سرپوشیده عمومی، در خصوص کیفیت بهداشتی استخر شنا، شرایط زیر را بیان نموده‌اند: 1. شمارش تمام کلی فرم در 100 میلی‌لیتر، راهنما 500، اجباری 10000، دو هفته یکبار. 2. شمارش کلی فرم‌های مدفوعی در 100 میلی‌لیتر، راهنما 100، اجباری 2000، دو هفته یکبار. 3. استرپتوکوک‌های مدفوعی در 100 میلی‌لیتر، راهنما 100، منابع موثق و صالح. 4. تعداد سالمونلا در لیتر راهنما صفر، منابع موثق و صالح 5. انتروویروس PFU در 10 لیتر فیزیک و شیمیائی، اجباری صفر، منابع موثق و صالح. 6. PH، راهنما 6 تا 9، اجباری منابع موثق و صالح. 7. رنگ، راهنما بدون تغییر رنگ طبیعی، اجباری دو هفته یکبار. 8. روغن‌های معدنی برحسب میلی‌گرم در لیتر 3/0 کمتر یا مساوی ـ روی سطح آب و بدون پیدایش بو بدون پیدایش لایه? مرئی دو هفته یکبار. 9. مواد فعال سطحی و دتر جنب میلی‌گرم در لیتر برحسب لوریل سولفات 3/0 کف بدون دوام دو هفته یکبار. 10. فنول‌ها میلی‌گرم در لیتر فنول 500/0 بزرگتر یا مساوی، بدون بوی ویژه منابع و موثق ویژه. 11. شفافیت برحسب متر 2، 50/0 کمتر یا مساوی ـ، دو هفته یکبار. 12. درصد اشباع اکسیژن محلول 80 تا 120، منابع و موثق ویژه. 13. مواد قیری باقیمانده و مواد شناور مانند چوب و پلاستیک، عدم وجود و حضور، ـ دو هفته یکبار، بطری قوطی لاستیک مواد خرده ریز
آب آلوده و غیر استاندارد استخرها، بیماری ها و ناراحتی های پوستی ایجاد می کند . مهمترین بیماری هایی که آب آلوده ایجاد می کند، قارچی ، زگیل و کچلی هستند که جزوهمان بیماریهای قارچی محسوب می شوند . اما، از آن طرف دیگر اگر برای جلوگیری از آلودگی آب ، کلر زیادی مصرف شود، ممکن است کسانی که زمینه آلرژی های پوستی دارند در برابر این مقدار کلر، واکنش نشان دهند و پوست شان خشک شده و خارش و اگزمای پوستی پیدا کنند.
استخر روباز، مشکل آفتاب را دارد که می تواند آسیب جدی به پوست وارد کند.آسیب حاد استخرهای رو باز را آفتاب سوختگی ، تورم و قرمزی می داند که در دراز مدت می تواند باعث تغییر رنگ پوست و ایجاد ” کک ومک” شده و نهایتاً در صور تکرار زیاد ممکن است منجر به سرطان پوست شود.
تغییررنگ و شکنندگی مو نیز می تواند از عوارض آب استخر باشد. به جز مورد کلر که دراین زمینه تاثیر گذار نیست، آب اگر مس هم داشته باشد و در واقع ، لوله ها مس آزاد کنند، این مس می تواند روی مو رسوب کرده و تا اندازه ای رنگ آن را تغییر دهد. به همین دلیل، باید افراد حتماً از کلاه استفاده کنند و بعد از شنا نیز دوش بگیرند. البته بهترین راه این است که اگر در استخر های عمومی امکان به کارگیری این روش نیست ، حداقل در استخرها یی که با ثبت نام عضو می گیرند ، ابتدا افراد علاقه مند ، توسط یک پزشک متخصص معاینه شوند که اگر سابقه بیماری قارچی یا زگیل دارند بعد از درمان ، پذیرفته شوند.
- قبل از ورود به استخر بدن خود را با یک شوینده مناسب شستشو دهید.
- کلر آزاد باقیمانده استخر حداقل 2-5/1 میلی گرم در آب باشد مقادیر کمتر از این میزان ممکن است عواملی از قبیل کریپتوسپوریدیوم را از بین نبرد.
- مرتباً محیط استخر را تمیز کنید و آب آن را به دفعات کافی تخلیه و تعویض نمائید.
خودداری از دویدن در محیط استخر، شنا کردن در عمق متناسب با توانایی شنا کردن و اجتناب از بازی و شوخی های خطرناک می تواند ایمنی نسبی افراد را تأمین کند. استفاده از وسایل مورد نیاز جهت شنا از قبیل عینک، گوشی و دماغی را فراموش نکنید.
چنانچه دچار خستگی و گرفتگی عضلانی شدید از شنا کردن در قسمتهای عمیق خودداری کنید.
دانش انتقال بیماریها مؤید آن است که برخی از بیماریها بر اثر استقرار یا راهبری نادرست و کلر زدن نامناسب استخرها شنا از تماس و یا بلعیدن آب آلوده ایجاد می‌شود که از بین آنها می‌توان حصبه، اسهال، هپاتیت عفونی و بیماریهای معدی ـ روده‌ای، کونژنکتیویت، تراخم، لپتوسپیروز، بیماری قارچی و عفونت‌های پوستی، شیستوزو میازیس و ژیادریوزیس، خارش پای شناگر، بیماریهای دستگاه فوقانی تنفسی نظیر عفونت سینوس‌ها، گلودرد عفونتی، عفونت گوش میانی، التهاب مکرر پوشش‌های مخاطی چشم‌ها، گوش‌ها و گلو را نام برد.
استخرهای شنا:
کیفیت آب استخر شنا:
کلمات کلیدی :
